بازیافت لاستیک
تاریخچه بازیافت لاستیک
اگر بخواهیم بگوییم پیدایش این صنعت از کجا بوده باید به جنگ جهانی اول برگردیم. بازیافت لاستیک در کشورهای اروپایی و آمریکا با برنامه ریزی خاصی انجام شده و به طور چشمگیری از تایرهای فرسوده خود کاسته و به مواد دیگری تبدیل می کنند. در کشورهای اروپایی از سال 2003 دفن تایرهای فرسوده به صورت کامل ممنوع شده است.
در ایران طبق گزارشاتی که داده شده از میلیون ها تایر فرسوده که در کشور وجود دارند، تنها 5 درصد توسط صنایع بازیافت لاستیک، وارد صنایع روکش کشور می شود. بازیافت لاستیک در ایران به حدود 45 سال قبل و تولید شدن لاستیک های روکشی باز میگردد که قسمتی از آن در قبل انقلاب و با دستگاه ها و تکنولوژی های قدیمی بوده، اما بعد از انقلاب این صنعت رشد چشمگیری داشته و تکنولوژی های روز دنیا وارد کشور شده است.
بازیافت لاستیک چیست؟
تایر و لاستیک های فرسوده خودرو ها را ضایعات به حساب می آیند که این قابلیت را دارند که خرد شوند و بازیافت لاستیک اتفاق بیفتد. امروزه رشد صنعت خودرو و تولیدات بی شمار آن باعث این موضوع می شود که تایر های فرسوده بسیار خواهان داشته باشد. از بازیافت لاستیک های فرسوده محصولاتی مانند، پودر لاستیک، آسفالت، قیر و … به دست می آیند. حتی میتوان در بعضی مواقع با سوزاندن آن ها روغن تولید کرد.
معمولا به دلیل آنکه تایر و لاستیک از سیم تولید می شود فرآیند بازیافت لاستیک دشوار می شود. به همین دلیل کارخانجاتی به وجود آمدند که بتوانند با استفاده از تجهیزات به روز این امر را تسهیل کنند.
آیا همه لاستیک ها بازیافت می شوند؟
بله تقریبا تمام لاستیک های موجود قابل بازیافت هستند ولی تمامی آن ها بازیافت نمی شوند. علت این مورد این است که تمامی افراد و کارخانجات لاستیک های ضایعاتی خود را به مراکز بازیافت نمی آورند و یا شرکت های بازیافت، تمامی لاستیک های ارجاع داده شده را قبول نمی کنند.
نقش بازیافت لاستیک در توسعه پایدار:
بازیافت لاستیک نقشی اساسی در توسعه پایدار ایفا می‌کند. این فرآیند با کمک به حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگی محیط زیست و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، به ارتقای کیفیت زندگی انسان‌ها و حفظ کره زمین برای نسل‌های آینده کمک می‌کند.
با توجه به مزایای متعدد بازیافت لاستیک، ضروری است که اقدامات زیر برای ترویج و توسعه این صنعت انجام شود:
- حمایت‌های دولتی: دولت‌ها می‌توانند با وضع قوانین و مقررات حمایتی، ارائه مشوق‌های مالی و یارانه، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم و تسهیل فرآیند صدور مجوز برای فعالیت در این صنعت، به رونق بازیافت لاستیک کمک کنند.
- افزایش آگاهی عمومی: با افزایش آگاهی عموم مردم از اهمیت بازیافت لاستیک و مزایای آن برای محیط زیست و اقتصاد، میتوان مشارکت مردم در این فرآیند را افزایش داد. این امر可以通过 برنامه‌های آموزشی، کمپین‌های اطلاع‌رسانی و تشویق مردم به جداسازی لاستیک‌های فرسوده از سایر زباله‌ها انجام شود.
- حمایت از نوآوری و تحقیق و توسعه: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن روش‌های جدید و کارآمدتر برای بازیافت لاستیک، میتواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش راندمان و ارتقای کیفیت محصولات حاصل از بازیافت کمک کند.
- همکاری بین بخش دولتی، خصوصی و مردم: برای توسعه پایدار صنعت بازیافت لاستیک، لازم است که همکاری و تعامل سازنده‌ای بین بخش دولتی، بخش خصوصی و مردم وجود داشته باشد. این همکاری میتواند در قالب برنامه‌ریزی‌های مشترک، تبادل اطلاعات و تجربیات و اجرای پروژه‌های مشترک انجام شود.
روش های بازیافت چگونه است؟
در کل میتوان با دو روش بازیافت لاستیک را انجام داد. این دو روش عبارت است از:
1- روش مکانیکی
تایر ها و لاستیک ها در این روش به صورت مکانیکی به قطعات کوچک تر تبدیل می شوند و با دستگاه هایی که این تایر ها را خرد می کنند تبدیل به پودر لاستیک می کنند.
2- روش شیمیایی
در این روش شما میتوانید یا لاستیک را بسوزانید و از سیم و ذغال آن استفاده کنید و یا پیرولیز لاستیک انجام دهید، یعنی در خلا لاستیک سوزانده شود و روغن و گازوئیل تولید شود.
مزایای بازیافت لاستیک:
- کاهش آلودگی محیط زیست: لاستیک‌های فرسوده، اگر به درستی دفع نشوند، می‌توانند در خاک و آب نفوذ کرده و باعث آلودگی شوند. بازیافت لاستیک، از انباشت این ضایعات در طبیعت جلوگیری می‌کند و به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
- صرفه جویی در منابع طبیعی: تولید لاستیک جدید از مواد اولیه خام مانند نفت و کائوچو طبیعی، به صرف هزینه و استخراج منابع طبیعی زیادی نیاز دارد. بازیافت لاستیک، به عنوان جایگزینی برای مواد اولیه خام، به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند.
- ایجاد اشتغال: صنعت بازیافت لاستیک، فرصت‌های شغلی جدیدی در زمینه جمع‌آوری، حمل و نقل، فرآوری و تولید محصولات جدید از لاستیک‌های بازیافتی ایجاد می‌کند.
- کاهش مصرف انرژی: تولید لاستیک جدید از مواد اولیه خام، به مصرف انرژی زیادی نیاز دارد. بازیافت لاستیک، به عنوان فرآیندی با مصرف انرژی کمتر، به حفظ منابع انرژی کمک می‌کند.
بازیافت لاستیک فرسوده
خودرو ها تماما پس از مدتی که استفاده می شوند نیاز دارند تا لاستیک های آن ها نو و تعویض شوند. معمولا ماکل خودرو وقتی ببیند لاستیک قدیمی کاربردی برایش ندارد، آن ها را دور می اندازند و یا حتی برخی افراد آن ها را به مبالغ پایینی می فروشند.
اگر این لاستیک ها به درستی و از راه مناسب بازیافت نشوند، آسیب بسیار جدی به محیط زیست می زنند ولی اگر به طور مناسب بازیافت لاستیک انجام شود میتواند تولیدات با ارزشی را به همراه داشته باشد.
محصولاتی که میتوان از بازیافت لاستیک و تایر فرسوده به دست آورد عبارت است از:
- سیم از نوع فولاد : هر کیلو تایر، 10 درصد
- گرانول : هر کیلو تایر، 85 درصد
- نخ پلی آمید : هر کیلو تایر، 3 درصد
فواید بازیافت
بازیافت لاستیک میتواند مزایای بسیار زیادی برای جامعه و صنعت ها داشته باشد. یکی از مزایای این بازیافت این است که لاستیک های فرسوده حجم بسیار زیادی را اشغال می کنند و این فرآیند باعث می شود که فضای اشغال شده توسط لاستیک ها به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کند.
همچنین این بازیافت میتواند محصولات جدیدی برای شما فراهم کند تا بتوانید از آن بهینه مصرف کنید. یکی از محصولاتی که میتوانید به وسیله آن بدست آورید، سوخت مشتق شده از لاستیک است که از سوخت معمولی انرژی کاربردی تری دارد. همچنین میتواند از انتشار گاز های گلخانه ای به شکل قابل توجه ای جلوگیری کند.
1- جاده سازی : استفاده از لاستیک های بازیافت شده به جای آسفالت، زیرا هم عمر بالاتری دارد و هم از نظر هزینه مقرون به صرفه تر است.
2- صنایع ساختمان : در پی ریزی ساختمان ها و فوندانسیون، از تایر های خرد شده استفاده می شود. یکی از دلایل آن کم کردن وزن سازه است.
3- خودروسازی : تولیدات تایر، کفپوش، گلگیر، انواع واشر و …
راه‌های ارتقای بازیافت لاستیک‌ها
استفاده بهینه از منابع و حفظ محیط زیست از کارآمدترین روش‌ها برای استفاده مجدد از لاستیک‌های مستعمل است. بازیافت لاستیک‌ها از منافع زیست محیطی مختلفی برخوردار است، از جمله کاهش مصرف منابع طبیعی، کاهش آلودگی هوا و آب، جلوگیری از تولید زباله‌های جامد و کاهش نیاز به جایگزینی با مواد خام جدید. به همین دلیل، ارتقای بازیافت لاستیک‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در ادامه به برخی از راه‌های ارتقای بازیافت لاستیک‌ها اشاره می‌کنیم: ۱. تبدیل لاستیک‌های مستعمل به فرآورده‌های دیگر: لاستیک‌های مستعمل می‌توانند به صورت پودر شده به عنوان ماده اولیه برای تولید فرآورده‌های دیگر استفاده شوند، مانند صنعت روکش گلوله‌های توپ کوچک و مصارف دیگری مانند تولید کفپوش‌های ایمنی.
۲. بازیافت لاستیک‌ها در ساخت جوانه‌های خرید: برخی از فروشگاه‌ها و مراکز خرید اقدام به جمع‌آوری لاستیک‌ها می‌کنند تا آنها را به صورت جوانه‌های خرید به دیگران اهدا کنند. این جوانه‌ها توسط مشتریان در رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و سایر مکان‌ها قابل استفاده هستند.
۳. تبدیل لاستیک‌ها به محصولات بازیافتی: لاستیک‌های مستعمل می‌توانند به صورت آجرها، تایر مصنوعی، دوچرخه‌های تجاری و سایر محصولات بازیافتی تبدیل شوند، که می‌توانند در ساختمان‌ها، محیط‌های ورزشی و سایر کاربردها استفاده شوند.
۴. بازیافت لاستیک‌ها به عنوان سوخت: تبدیل لاستیک‌ها به عنوان سوخت بین المللی شده است. لاستیک‌های مستعمل می‌توانند به صورت پودر شده تبدیل شده و در صنایعی مانند تولید گاز و سوخت‌ها استفاده شوند. این روش میتواند آلودگی هوای محیط را کاهش دهد و به جایگزینی سوخت‌های فسیلی مانند نفت و ذغال سنگ کمک کند.
بازیافت لاستیک‌ها نه تنها میتواند به عنوان یک منبع درآمد جدید برای صنایع و کسب و کارها محسوب شود، بلکه همچنین میتواند به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کمک کند. استفاده بهینه از روش‌های بازیافت لاستیک‌ها به طور کلی میتواند به بهبود کیفیت زندگی مردم و حفظ محیط زیست کمک کند.
خط تولید بازیافت لاستیک
بازیافت لاستیک نیازمند دستگاه های مختلفی است که دارای توانایی های بالایی باشد تا بتواند از لاستیک های فرسوده تولیداتی مثل : سیم، پودر لاستیک، گرانول و … به دست آورد. مجتمع صنایع لاستیک قم این توانایی را دارد که با دستگاه های به روز و توانمندی مهندسین خود خط تولید بازیافت لاستیک خود را به بهترین نحو اداره و تولیدات مناسبی را داشته باشد.
در خط تولید بازیافت لاستیک دو مورد انجام می شود :
- بازیافت سیم لاستیک
- بازیافت نخ لاستیک
بازیافت پیرولیز
پیرولیز به روش بازیافتی گفته می شود که در آن تایر و لاستیک فرسوده در جایی که کاملا خلا است سوزانده می شود. نکته جالب این است که سوزاندن یک عمل گرما زاست ولی پیرولیز یک روش بسیار گرماگیر است.
با استفاده از روش پیرولیز می توان ۵0 تا ۵۴ درصد وزنی لاستیک ها، روغن هیدرو کربن به دست آورد. از دیگر مزایایی که روش پیرولیز دارد، تولید سوختی است که ارزش حرارتی بسیار مناسبی دارد.
قیمت و هزینه بازیافت لاستیک
همانطور که در بالا گفته شد، بازیافت لاستیک نیازمند دستگاه هایی با توانایی های مختلف است که این دستگاه ها قیمت پایینی ندارند. هرکدام از این دستگاه ها توانایی کار خاصی را دارند. شما باید مشخص کنید که در تولید کدام ماده از بازیافت تایر میخواهید فعالیت کنید. در کل قیمت مشخصی برای بازیافت لاستیک نیست ولی همانقدر که این امر سخت است، سود آوری مناسبی نیز برای تولیدکنندگان به همراه خواهد داشت.
محصولات حاصل از بازیافت لاستیک:
- پودر لاستیک: پودر لاستیک کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کفپوش: پودر لاستیک برای تولید انواع کفپوش‌های ورزشی، صنعتی و خانگی استفاده می‌شود.
- آسفالت: پودر لاستیک میتواند به عنوان افزودنی در آسفالت جاده‌ها استفاده شود. این امر باعث افزایش مقاومت و انعطاف‌پذیری آسفالت می‌شود.
- قطعات پلاستیکی: پودر لاستیک میتواند برای تولید انواع قطعات پلاستیکی مانند گلدان، سطل، لوله و … استفاده شود.
- لاستیک بازیافتی: لاستیک‌های بازیافتی می‌توانند برای تولید لاستیک جدید یا سایر محصولات لاستیکی مانند شیلنگ، تسمه و … استفاده شوند.
راهکارهایی برای ترویج بازیافت لاستیک:
- حمایت دولت: دولت‌ها می‌توانند با ارائه مشوق‌های مالی و یارانه به سرمایه‌گذاران در صنعت بازیافت لاستیک، به ترویج این صنعت کمک کنند.
- افزایش آگاهی عمومی: با افزایش آگاهی عمومی از مزایای بازیافت لاستیک، مردم بیشتر تشویق به مشارکت در این فرآیند می‌شوند.
- تحقیق و توسعه: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن روش‌های جدید و کارآمدتر برای بازیافت لاستیک میتواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش راندمان این فرآیند کمک کند.
بازیافت لاستیک یک راه حل ضروری برای مقابله با معضل ضایعات لاستیکی و حفظ محیط زیست است. با توسعه زیرساخت‌های مناسب، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و افزایش آگاهی عمومی، میتوان به بازیافت بیشتر لاستیک‌های فرسوده و استفاده از آنها در تولید محصولات جدید دست یافت.
سوالات متداول
بازیافت لاستیک چند درصد است؟
تنها 4 تا 6 درصد از از لاستیک های فرسوده بازیافت می شوند.
بازیافت لاستیک به طبیعت آسیبی وارد می کند؟
خیر هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی شود و حتی باعث اشتغال زایی نیز می گردد.
هزینه راه اندازي کارخانه بازیافت لاستیک چقدر است؟
هزینه راه اندازی چیزی حدود 1 تا 3 میلیارد است، بستگی به نوع تولیدات شما و دستگاه های شما دارد.